Tremor (Titreme)

Konu Başlıkları

Tremor (Titreme) Nedir?
Tremor Nasıl Ortaya Çıkar?
Tremor Hangi Nedenlerle Ortaya Çıkar?
Tremorun Farklı Tipleri Var Mıdır?
Tremor Tanısı Nasıl Konulur?
Tremor Tedavisindeki Yöntemler Nelerdir?

Tremor (Titreme) Nedir?

Hiperkinetik hareket bozuklukları arasında sayılan tremor, bir veya daha fazla vücut bölümünün nispeten sabit frekans ve genlikte istemsiz, ritmik ve tekrarlayıcı hareketleri olarak tanımlanır. Sıklıkla ellerde görülmekle birlikte baş, gövde, bacak, çene, dil, ses telleri ve yumuşak damak dahil vücudun herhangi bir bölümünde ortaya çıkabilir. Her iki cinste eşit oranda görülür, yaş ile sıklığı artmakla birlikte her yaş grubunu etkileyebilir.

Tremor Nasıl Ortaya Çıkar?

Tremor, beyindeki 2 ana nöronal devrenin çeşitli nedenlerle etkilenmesine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır:

Bazal ganglia-serebello-talamik devre
Beyin sapındaki nukleus ruber, inferior olivar nükleus ve serebellumdaki dentat nükleus arasındaki devre (Guillain Mollaret üçgeni)

Tremor Hangi Nedenlerle Ortaya Çıkar?

Birçok tremor çeşidi mevcut olup nörolojik hastalıklarda ve nörolojik olmayan bazı durumlarda karşımıza çıkar. Nöroloji pratiğinde en yaygın olarak esansiyel tremor (ET) ve Parkinson hastalığı (PH) tremoru şeklinde görülmekle birlikte nörodejeneratif hastalıklar, inme, distoni, Wilson hastalığı, spinoserebellar ataksiler, demiyelinizan hastalıklar, orta beyin veya serebellum lezyonları, ortostatik tremor ve primer yazıcı tremoru gibi diğer nörolojik durumlarda da izlenebilir. Nörolojik olmayan nedenler arasında ise; ilaçlar, toksinler, sistemik hastalıklar ve metabolik bozukluklar sayılabilir.

Tremorun Farklı Tipleri Var mıdır?

Tremorlar el, baş, çene, dil, bacak gibi vücutta ortaya çıktığı bölgeye göre sınıflandırılabilir. Ayrıca istirahat halinde, hareket veya özel bir eylem sırasında ortaya çıkmasına veya tremorun frekansına göre de sınıflandırma yapılabilir.

Esansiyel Tremor: Dünyada en sık görülen hareket bozukluklarından birisidir. Postür veya bir hareket sırasında ortaya çıkan el tremorunun en yaygın nedenidir. İstemli hareket sırasında, çoğunlukla ellerde ve kollarda ortaya çıkan, frekansı zamanla azalırken amplitüdü artan, sıklıkla 4-12 Hz’lik tremor şeklinde görülür. Özellikle baskın kolda olmak üzere üst ekstremitelerde motor fonksiyonları etkileyerek yeme, içme, yazma gibi günlük aktiviteleri zorlaştırır. 65 yaş üzerindeki yetişkinlerin yaklaşık %5’inde görülür. Çoğunlukla ailede başka bireylerde de mevcuttur. Tremorun lokalizasyonu hastalar arasında değişkenlik gösterir. Üst ekstremiteler dışında diğer etkilenen anatomik bölgeler baş, ses telleri, yüz, gövde ve bacaklardır.
Parkinson Hastalığında Tremor: Genellikle tek bir ekstremitede başlayan, zamanla diğer vücut bölgelerine de yayılan, 4-6 Hz frekansında ve ekstremite distalinde belirgin istirahat tremoru şeklinde görülür. Parkinson hastalığının ana klinik belirtilerindendir ve hastaların %75’inden fazlasında izlenir. İstirahat sırasında belirgin olmak üzere bazı hastalarda belirli bir postür veya hareket sırasında da ortaya çıkabilir.
Baş Tremoru: Onaylama (evet-evet) şeklinde yukarı-aşağı veya reddetme (hayır-hayır) şeklinde sola-sağa salınımlar olarak gözlenen baş tremoru, sıklıkla el veya ses tremoru ile birliktelik gösterir. Esansiyel tremor hastalarının çoğunda izlenmektedir. Hastaların yarısı başlarındaki titremenin farkında değildir, çoğunlukla konuştuğu kişiler tarafından başının titrediği söylenince farkına varırlar.
Ses Tremoru: Esansiyel tremor başta olmak üzere çeşitli nörolojik hastalıklar ile ilişkili olan ses tremoru genellikle düşük frekanslı tremor (<4 Hz) şeklinde görülür. Orta frekanslı ses tremorlarının Parkinson hastalığı, multisistem atrofi ve servikal distoni gibi diğer hareket bozukluklarında görülebileceği belirtilmiştir.
Çene Tremoru: Genellikle vücudun başka bir bölümünde eşlik eden tremor ile birlikte görülür. Esansiyel tremordaki çene tremoru, istirahat sırasında görülmez; postür ve konuşma sırasında ortaya çıkar. Parkinson hastalığında ise; istirahatte ağız kapalı ve gevşek halde iken belirgindir, tipik olarak konuşma sırasında ortadan kaybolur.
Göreve Özgü Tremor: Yazı yazma, müzik aleti çalma gibi belirli hareketler sırasında ortaya çıkan veya var olanın belirginleştiği bir tremordur. En sık görülen formu olan “Primer yazıcı tremoru”, yazma işlemi sırasında (görevle tetiklenen) veya yazı yazma postürünü taklit ederken (pozisyona duyarlı) elde veya bilekte 4-8 Hz frekanslı olarak ortaya çıkar.
Ortostatik Tremor: Bacaklarda hissedilen, 13-18 Hz frekansında, ayakta dururken ortaya çıkıp otururken ya da yürürken kaybolan nadir bir tremordur. Tremor ayakta dururken genellikle gözle görülmez, ancak bacak kaslarına dokunulmasıyla hissedilebilir.

Tremor Tanısı Nasıl Konulur?

Tanı konulurken tremorun özelliklerinin ayrıntılı olarak değerlendirilmesi gerekir. Elektromiyografi (EMG) tetkiki ile tremorun özellikleri objektif olarak ortaya konabilir. Ayrıca eşlik eden hastalıklar, aile öyküsü, laboratuvar testleri ve MR gibi görüntüleme yöntemleri tanıyı destekleyici bulgular sağlayabilir.

Tremor Tedavisindeki Yöntemler Nelerdir?

Beta-blokerler, antiepileptikler, antikolinerjikler, barbitüratlar, benzodiazepinler ve dopaminerjik ilaçlar gibi pek çok ilaç tremor tedavisinde kullanılmaktadır. Parkinson hastalığında ortaya çıkan tremorda dopaminerjik ilaçların, esansiyel tremorda ise propranolol ve primidon içeren ilaçların etkinliği gösterilmiştir. Baş, çene, ses ve ortostatik tremorda ilaç tedavileri genellikle etkili değildir ya da başlangıçta elde edilen iyilik hali uzun vadede kaybolmaktadır.

İlaç tedavisine rağmen şikayetleri geçmeyen ya da ilaç yan etkileri yaşayan hastalarda derin beyin stimülasyonu (DBS) ve talamotomi gibi girişimsel prosedürler uygulanabilir. Tüm hastalar cerrahi açıdan uygun olmadığı gibi operasyona bağlı komplikasyonların ortaya çıkabileceği unutulmamalıdır. Botulinum toksin enjeksiyonu, lokal bir tedavi yöntemi olarak tremorun özelliklerine göre belirli doz ve kas seçimi şemalarıyla etkin bir şekilde uygulanabilir.

Bizimle İletişime Geçin