İş ve Okul Hayatında Epilepsi

İşsizlik oranının epilepsi hastalarında normalden 2-3 kat yüksek olduğu bilinmektedir. Epilepsi öyküsü, işverenler açısından korku ve endişe oluşturmakta, kişiye karşı önyargılı davranılabilmektedir. İş ortamındaki yaralanma oranları, işe gitmeme ya da hastalığa bağlı gün kaybı ve üretim açısından normal kişilerden farklılığın olmadığı gösterilmiştir. Ancak epilepsi hastalığına toplumsal olarak negatif bakışın bu hastaların iş bulmasını güçleştirdiği bilinmektedir.

Epilepsi hastalarının meslek sahibi olmasında engel var mı?

Epilepsi hastalarının meslek sahibi olmasında herhangi bir engel yoktur. Jean-Jacques Rousseau, Viladimir Lenin, Sokrates, Napolyon Bonaparte, Vincent Van Gogh, Julius Sezar, Dostoyevski, birçok bilim insanı, siyasetçi ve iş insanının epilepsi hastası olduğu bilinmektedir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken meslek seçimidir. Kendisi ve/veya başkası için hayati tehlike yaratabilecek mesleklerden (pilotluk, dalgıçlık, cerrahlık, kesici alet ve makina kullanımı ile ilgili işler, yüksek ve tehlikeli noktalarda çalışma, dağcılık, şoförlük, itfaiyecilik, silah taşımayı gerektiren polislik ve askerlik gibi) kaçınmak gerekir.

İşverenlerin epilepsi hastalarına karşı tutumu nasıldır?

İşverenler epilepsi ismini duydukları zaman çoğunlukla toplumsal ön yargılar ve yeterli bilgi sahibi olunmaması nedeniyle korkabilmektedir. Epilepsili hastanın iş başında nöbet geçirmesi ile kendine ve/veya çevresine zarar verebileceği ve iş yerinde verilen hizmette aksama olacağı endişesini taşırlar. Ancak, hastalıkla ilgili yeterince bilgilendirilmeleri ile ön yargılar ve korkular giderilebilir.

Birçok farklı epilepsi hastalığı türü mevcuttur. Bazı hastaların gelişimleri ve akıl sağlıkları normal iken sadece epilepsi nöbeti geçirmekte olup bazılarında ise nöbetlere ek olarak bedensel ve/veya zihinsel engellilik görülebilmektedir. Hastalar için özel eğitim merkezlerinde kendilerine uygun iş becerileri kazandırılabilir ve gerekli kurumlar aracılığıyla uygun iş olanakları değerlendirilebilir.

Epilepsi hastalığı açısından iş hayatında nelere dikkat etmeliyim?

Birçok nöbet tipi kendiliğinden ortaya çıkabildiği gibi bir tetikleyici varlığında da gerçekleşebilir ya da nöbet sıklığı artabilir. Bu tetikleyici faktörler arasında uykusuzluk, açlık, stres, enfeksiyonlar, bazı özel uyaranlar (parlak ışıklar gibi) ve kadınlar için adet (mens) görme sayılabilir. Gece-gündüz vardiyalı çalışmalar özellikle uyku ile ilişkili nöbet geçiren hastalarda uygun gözükmemektedir. Parlak ışıklara karşı duyarlılığı olan hastaların uzun süre bilgisayar başında ya da ışıklı uyaran olabilecek ortamlarda bulunmaması gerekir. Yüksek ve tehlikeli ortamlarda çalışmaktan kaçınılmalıdır. Hasta özelinde bu durum işverenle karşılıklı olarak konuşulmalı ve iş yerinde uygun pozisyon seçilmelidir.

Epilepsili çocukların okuldaki durumu nedir?

Epilepsi utanç duyulacak veya bulaşıcı bir hastalık değildir. Çocukların topluma kazandırılması açısından eğitim-öğretim görmesi teşvik edilmelidir. Çocukta güvensizlik ve tedirginlik yaratmamak adına aşırı koruyucu davranışlar içerisinde bulunulmamalıdır. Çocuğun mevcut durumu öğretmen başta olmak üzere okul görevlilerine bildirilmeli ve herhangi bir nöbet olduğunda nasıl davranılması gerektiği anlatılmalıdır.